انواع افسردگی! ویژگی، علائم، درمان، پیشگیری از انواع افسردگی

افسردگی، به معنای بیماریهای روانی مختلف است که در آن افراد مبتلا، علائم متفاوتی را تجربه میکنند. انواع افسردگی بر احساس، تفکر و رفتار ما تأثیر میگذارد. علائمی مانند پوچی درونی، احساس تاریکی و غم عمیق افسردگی و دلمردگی را مشخص میکنند.
اما کم خلقی بیمارگونه خود را به اشکال مختلف نشان میدهد. این همان چیزی است که انواع مختلف افسردگی را متمایز میکند. از هر چهار زن، یک نفر و از هر هشت مرد، یک مرد در مقطعی از زندگی خود از افسردگی رنج میبرند.
افسردگی انوع مختلفی دارد و میتواند با فازهای شیدایی، در دوران بارداری یا بعد از آن، سالانه فقط در زمستان عود کند و با روان پریشی همراه باشد. گاهی اوقات علائمی رخ میدهد که حتی برای افسردگی غیر معمول هستند. شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که چند نوع افسردگی دارم؟ در این مطلب از سری مطالب آموزشی بیماری ها و اختلالات روانی و مشاوره فردی از کلینیک روانشناسی دکتر قیومی (drghaumi.com)، به انواع افسردگی و کلیه سوالات شما در این زمینه پاسخ میدهیم.

افسردگی چیست!؟!

ویژگی اصلی افسردگی؛ خلق افسرده و دلمردگی است. از دست دادن علاقه به فعالیت های که باعث لذت میشود نیز، از نشانه های افسردگی میباشد. مشکلات در محل کار، مشکلات روابط، موقعیتهای استرس زای طولانی مدت یا مشکلات خواب، بلافاصله به عنوان افسردگی به معنای کلاسیک شناخته نمیشوند.
اول از همه، فرد مبتلا به این اختلال فرض میکند که خلق و خوی موقعیتی است. تنها زمانی که علائم بیش از دو هفته طول بکشد و مبتلایان به شدت از این مسئله رنج ببرند، به آن افسردگی بالینی میگویند.

مطالعه بیشتر: انواع اختلالات خلقی (mood disorder)، علائم، راهکارها، روش های درمان و پیشگیری اختلال خلقی.

افسردگی تک قطبی چیست؟

اختلال افسردگی تک قطبی؛ به طور کلی به عنوان افسردگی کلاسیک شناخته میشود. وقتی به طور کلی از افسردگی صحبت میکنیم، معمولاً منظور افسردگی تک قطبی است. این شایع ترین نوع افسردگی است.
در افسردگی تک قطبی؛ افراد آسیب دیده طی یک دوره، چند هفته یا چندین ماه در یک حفره ی عاطفی قرار میگیرند و احساس میکنند دیگر نمیتوانند از آن خارج شوند. اگر افسردگی درمان نشود، علائم به حدی بدتر میگردد که افراد مبتلا به مراقبت های پزشکی در کلینیک نیاز خواهند داشت.

مطالعه بیشتر: تفاوت خلق (Moods)، احساس (feeling)، عاطفه (Affect) و هیجان (Emotion)! تفاوت احساس و عاطفه چیست و چرا مهم است بدانیم!؟.

نشانه های افسردگی تک قطبی

افسردگی تک قطبی؛ در دوره هایی رخ میدهد که علائم معمولی حداقل دو هفته طول میکشند. برخی از افراد تنها یک بار در طول زندگی خود افسردگی را تجربه میکنند. در حالی که برخی از اشخاص، دوره های افسردگی را بارها و بارها تجربه میکنند.
اصطلاح افسردگی تک قطبی؛ آن را از انواع افسردگی که در چندین نوع هستند، متمایز میکند. برای مثال افسردگی تک قطبی با اختلال دوقطبی متفاوت است. چرا که در افسردگی دو قطبی هم دوره های افسردگی و هم فازهای شیدایی رخ میدهد.

مطالعه بیشتر: اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) چیست و چگونه درمان میشود؟.

شما میتوانید افسردگی تک قطبی را با این علائم و نشانه ها تشخیص دهید:

• احساس پوچی درونی؛ از نشانه های افسردگی تک قطبی است.
• سردی عاطفی
• غمگینی
• نگرانی ها و ترس ها
• کمبود حس
• نا امیدی
• شادی یا از دست دادن علاقه
• بی تفاوتی
• احساس گناه
• از دست دادن اشتها
• اختلالات خواب
• کاهش توانایی تمرکز
• افکار خودکشی
• بی حالی

مطالعه بیشتر: اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) چیست؟ علائم، نشانه ها، روش های درمان وسواس فکری را آموزش ببینید.

علت افسردگی چیست؟

• خلق افسرده از جمله علت افسردگی در افراد است: افراد مبتلا به خلق افسرده؛ به شدت از افسردگی عمیق رنج میبرند. خلق افسرده؛ تقریباً مداوم و شدید بوده و حداقل دو هفته طول میکشد.
• پوچی درونی و از دست دادن علایق: یکی دیگر از نشانه های بارز افسردگی؛ این است که افراد مبتلا احساس شادی (هیچ احساس دیگری ندارند) نمیکنند. آنها در درون احساس پوچی و مردگی دارند.
• علاقه افراد مبتلا به افسردگی به ارتباطات اجتماعی، کار و سرگرمی ها از بینمیرود. تلاش برای تشویق همنوعان هیچ تاثیری ندارد. حتی تجربیات مثبت خلق و خو را بهبود نمیبخشد. همه چیز برای کسانی که آسیب دیده اند نا امید کننده به نظر میرسد. برخی حتی میل به زندگی را از دست میدهند.
• بی‌حالی و خستگی از نشانه های افسردگی است: افراد افسرده؛ فقط میتوانند به سختی از عهده کارهای روزمره خود برآیند یا اصلاً نمیتوانند کارهای خود را انجام دهند. مدام احساس خستگی ذهنی و فیزیکی می کنند. حتی بیدار شدن در صبح، به یک عمل قدرت تبدیل میشود، به طوری که برخی حتی به دلیل افسردگی از رختخواب بیرون نمی آیند. همچنین خستگی در آنها تبدیل به یک هنجار میشود.

مطالعه بیشتر: زبان پریشی یا آفازیا (Aphasia) چیست؟ علل، علائم، انواع و تشخیص و درمان این مشکل زبانی.

علائم جانبی افسردگی چیست؟

علائم ثانویه و جانبی زیر برای افسردگی وجود دارد و از طریق آنها میتوانید افسردگی را در خود و یا اطرافیان نزدیک تشخیص دهید:

• اعتماد به نفس قوی
• احساس گناه و سرزنش خود
• اختلالات تمرکز و توجه
• نیاز شدید به خواب یا بی خوابی
• بی قراری شدید و آشفتگی درونی
• از دست دادن علاقه جنسی

مطالعه بیشتر: انواع وسواس فکری (OCD)! همه حقایق مهم درمورد اختلال وسواس فکری و عملی.

علائم افسردگی در مردان

به طور کلی، مردان نسبت به زنان، کمتر به افسردگی مبتلا میشوند. دلیل این امر؛ میتواند این باشد که این وضعیت اغلب در مردان متفاوت از زنان ظاهر میشود. پرخاشگری، تحریک پذیری شدید و تحمل کم و استرس از عوارض جانبی رایج در افسردگی آقایان هستند.
بسیاری از مردان مبتلا به افسردگی؛ بیش از حد معمول ریسک میکنند. به عنوان مثال، رانندگی با سرعت بسیار زیاد ماشین، میتواند از این موارد باشد. آقایان افسرده؛ همچنین غالبا بیش از حد معمول الکل مصرف میکنند و یا بیشتر سیگار میکشند.
به علاوه آنها همنوعان خود را مقصر میدانند و از خود و دنیا ناراضی هستند. یکی از دلایل این امر میتواند، احساس ضعفی باشد که آنها بخاطر افسردگی دارند. بنابراین افراد مبتلا به این اختلال، احساسات خود را به گونه ای متفاوت نشان میدهند.

مطالعه بیشتر: شایعترین اختلال اضطراب در کودک و نوجوان (Anxiety disorder)، علل، علائم، تشخیص و درمان.

انواع اختلال افسردگی

به طور کلی، اختلال یا بیماری افسردگی در چندین نوع مختلف میتواند در افراد ظاهر شود. در زیر انواع افسردگی را به همراه علائم آنها معرفی میکنیم.

افسردگی اساسی یا عمده (Major depressive disorder – MDD)

آیا تا به حال اصطلاح افسردگی شدید را شنیده اید؟ اغلب این واژه، به صورت مترادف با افسردگی اساسی یا عمده استفاده میشود. علائم افسردگی از نظر شدت؛ متفاوت است و همیشه به همان میزان بر زندگی افراد مبتلا تأثیر نمیگذارد.
بنابراین پزشکان بین افسردگی خفیف، متوسط و شدید تمایز قائل میشوند. در ایالات متحده آمریکا، شدت افسردگی بر اساس سیستم طبقه بندی DSM-IV، به افسردگی اساسی (افسردگی شدید) و افسردگی جزئی (افسردگی خفیف) تقسیم میگردد.

در این مورد بخوانید: بهترین روش های پیشگیری از افسردگی چیست؟.

اختلال افسردگی دائمی یا دیس تایمی (Dysthymic depression)

در بیشتر انواع افسردگی، افراد در طول دوره این بیماری دچار ضعف عاطفی میشوند. اگر به طور مرتب از علائم افسردگی برای یک دوره حداقل دو ساله رنج میبرید، این میتواند نشان دهنده چیزی باشد که به عنوان افسردگی دیس تایمی یا دائمی (Dysthymic depression) شناخته میشود.
بنابراین، دیس تایمی؛ نوعی افسردگی مزمن میباشد. در این سبک از انواع افسردگی؛ خلق و خوی فرد مبتلا دائماً افسرده است. آنها به سختی از سرگرمی ها یا ارتباطات اجتماعی لذت میبرند و احساس بی حالی و پوچی میکنند.

سایر علائم افسردگی دیس تایمی عبارتند از:

• غرق در کارهای روزمره
• ناتوانی در احساس لذت
• اختلالات خواب یا خستگی مفرط
• مشکل در تمرکز
• احساس خوب نبودن به اندازه کافی
• بدبینی
• تحریک، عصبانیت
• نق زدن مداوم
• کاهش پرحرفی
• تنش عضلانی

اختلال دو قطبی (Bipolar disorder)

اختلال دوقطبی (Bipolar disorder) در بین انواع افسردگی، خاص است. اساساً اختلال دو قطبی افسردگی نیست، بلکه مانند افسردگی یکی از اختلالات عاطفی میباشد. با اختلال دوقطبی، علاوه بر دوره های افسردگی، فازهای شیدایی را نیز تجربه میکنید.
در حالی که در مواقع افسردگی احساس غمگینی، ناامیدی، بدون انرژی بودن و عدم انگیزه داشته باشید، در اختلال شیدایی برعکس احساس شادی، هیجان و اشتیاق شدید برای هر کاری میکنید. بنابراین با اختلال دوقطبی، شما دائماً بین دو حالت افراطی در نوسان هستید.

شما می توانید مراحل افسردگی اختلال دوقطبی را با این علائم تشخیص دهید:

• غمگینی
• دلتنگی
• پوچی درونی
• بی تفاوتی

افسردگی روان پریشی، از رایج ترین انواع اختلال افسردگی

هنگامی که افراد از افسردگی رنج میبرند، اگر آگاهی خود را نسبت به واقعیت از دست دهند، پزشکان افسردگی روان پریشی را تشخیص خواهند داد. افراد مبتلا به افسردگی روانی؛ توهمات را تجربه میکنند و چیزهایی را میبینند یا میشنوند که وجود ندارند.
برخی از افراد مبتلا به افسردگی روان پریشی؛ نسبت به خود احساس بدی دارند. آنها اغلب، احساس آزار و اذیت میکنند و یا پارانوئید میشوند. پارانوئید؛ به این معنا که آنها فکر میکنند، افراد دیگر با آنها مخالف هستند. اینها نکات مهمی است که باید جدی گرفته شوند.
علائم افسردگی روان پریشی معمولاً شدیدتر میباشد و دوره های آن بیشتر از انواع افسردگی غیر هذیانی طول میکشد و خطر عود آن نیز بیشتر است.

مطالعه بیشتر: طلاق عاطفی یا طلاق خاموش چیست؟.

افسردگی فصلی یا زمستانی (Seasonal affective disorder- SAD)

آیا شما میدانید که تاریکی، هوای سرد و گل آلود، در پاییز و زمستان روحیه را کاهش میدهد؟ برای بسیاری از مردم اینگونه است.
در صورتیکه شما احساس خستگی میکنید، بی حال هستید و تمایل به انجام هیچ کاری ندارید و یا احساس ضعیف بودن دارید، اینها میتوانند علائم افسردگی فصلی یا زمستانی (Seasonal affective disorder- SAD) باشند.

همچنین، خواب‌آلودگی و میل به شیرینی نیز از نشانه های رایج این نوع اختلال میباشد. افسردگی پاییزی یا افسردگی زمستانی؛ یکی از اختلالات فصلی زندگی عاطفی است. دلیل بد خلقی در فصل سرد، احتمالا کمبود نور در روز است که بر وضعیت هورمونی افراد تاثیر میگذارد.
وقتی هوا زود تاریک و دیر روشن میشود و خورشید حتی در طول روز پوشیده میماند، بدن هورمون خواب ملاتونین بیشتری ترشح میکند. این ماده پیام رسان شما را خسته می نماید و روحیه شما را دلمرده و افسرده خواهد کرد.

مطالعه بیشتر: افسردگی فصل پاییز چیست؟ راه های درمان و پیشگیری از افسردگی فصلی پاییز.

افسردگی دوران بارداری و پس از زایمان

در دوران بارداری و حوالی زمان تولد بچه، زنان به دلیل وضعیت هورمونی و تغییرات ناگهانی از نظر عاطفی حساس میشوند و خطر ابتلا به افسردگی در آنها بیشتر است. اگر افسردگی در دوران بارداری رخ دهد، پزشکان از افسردگی دوران بارداری صحبت میکنند.

طبق گفته متخصصان، خانم هایی که در سال اول پس از زایمان، دچار افسردگی میشوند، به افسردگی پس از زایمان مبتلا هستند.

علائم افسردگی پس از زایمان که بسیار طولانی تر و دوره آنها شدیدتر است، شامل این موارد است:

• خلق و خوی ضعیف، احساس غم و اندوه؛ از علائم افسردگی پس از زایمان است.
• نوسانات خلقی شدید
• کناره گیری اجتماعی
• تغییرات در اشتها
• احساس درماندگی و نا امیدی
• کاهش علاقه به فعالیتها
• احساس بی کفایتی و بی ارزش بودن
• اضطراب و حملات پانیک؛ از جمله علائم افسردگی پس از زایمان است.

مطالعه بیشتر: شایعترین اختلال اضطراب در کودک و نوجوان (Anxiety disorder)، علل، علائم، تشخیص و درمان.

افسردگی شغلی، از جمله انواع اختلال افسردگی

اصطلاح افسردگی شغلی؛ معمولاً به افرادی اطلاق میشود که موقعیت های را در محل کار خود تجربه میکنند که نمیتوانند با آن کنار بیایند و یا برای آنها توهین آمیز محسوب میشود. برخی از علائم افسردگی شغلی با علائم افسردگی تک قطبی مطابقت دارد. به عنوان مثال، دلسردی، عدم تحرک، خستگی، خلق و خوی افسرده و احساس پوچی و بی معنی بودن از این موارد هستند.
علائم مشخص و واضح افسردگی شغلی خستگی عمیق عاطفی، جسمی و ذهنی است. افراد مبتلا به این نوع افسردگی، معمولاً احساس خستگی کرده و مشکل در تمرکز دارند و اغلب در معرض استرس حرفه‌ای هستند.

مطالعه بیشتر: همه حقایقی در مورد ترس از ازدواج یا گاموفوبیا (Gamophobia)، دلایل، علائم، درمان.

افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک (Atypical Depression)

افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک (Atypical Depression) گاهی اوقات با هذیان و توهم همراه است. همچنین این افراد ، برای مثال از توهمات آزار و اذیت یا افکار وسواسی رنج میبرند. درمان چنین افسردگی هذیانی به ویژه دشوار است. علاوه بر داروهای ضد افسردگی، از داروهای ضد روان پریشی نیز استفاده میگردد.

تفاوت غمگینی با افسردگی چیست!؟

علائم افسردگی، می تواند شبیه اندوه عمیق باشد. اما تفاوتهای اساسی بین غمگینی با افسردگی وجود دارد. این واقعیت است که برخلاف افسردگی، در سوگ و غم، خلق و خوی فرد افسرده همیشه ثابت نمی ماند. به این صورت که اکثر افراد داغدیده ای که مبتلا به افسردگی نیستند؛ علیرغم از دست دادن عزیزشان، میتوانند بخندند و در این بین احساس شادی کنند. در حالی که افراد مبتلا به افسردگی نمیتوانند این کار را انجام دهند.
علاوه بر این، معمولاً خلق و خوی عزاداران با گذشت زمان بهتر میشود. غم و اندوه میتواند ناگهان از طریق فکر از دست دادن به حالت اولیه بازگردد و کم کم فرد غمگین دوباره به طور فزاینده ای از تجربیات زیبا لذت میبرد. همچنین حمایت دوستان و خانواده نیز میتواند مایه آرامش او باشد. اما در برخی موارد، واکنش غم و اندوه به افسردگی تبدیل میشود.

مطالعه بیشتر: انواع خیانت! با انواع خیانت و ویژگی ها و دلایل هر کدام بیشتر آشنا شوید.

روشهای درمان اختلال افسردگی

• روان درمانی؛ از جمله روشهای درمان اختلال افسردگی:
  روان درمانی؛ نیازمند صبر و تعهد بیمار در طول ماه ها است. با این حال، کسانی که درگیر آن هستند اغلب میتوانند در درازمدت بر افسردگی خود غلبه کنند و ثبات ذهنی کلی خود را بهبود بخشند. آنها این ایده را دارند که افسردگی اغلب با تجربه از دست دادن و صدمه ای که نمیتواند به درستی پردازش شود، ایجاد میگردد. در نتیجه توسط درمانگر باید درمان شود.
• درمان بین فردی (IPT):
  درمان بین فردی یک روش کوتاه مدت است که به طور ویژه برای درمان اختلالات افسردگی ایجاد میشود. این مفاهیم درمانی، رفتار درمانی و روان درمانی را ترکیب میکند. هدف مهم این نوع درمان، یادگیری مهارتها و راهبردهای مقابله با تعارضاتی است که به ایجاد یا حفظ افسردگی کمک میکند.
• درمان با دارو؛ از روشهای درمان اختلال افسردگی:
  داروهای ضد افسردگی معمولا برای افسردگی شدید و حاد یا زمانی که بیمار از روان درمانی امتناع می ورزد، تجویز میشود. میتوان از دارو برای درمان موفقیت آمیز علائم افسردگی استفاده کرد. با این حال اثر دارو اغلب تنها پس از چند هفته ظاهر خواهد شد.

نکته: اگر دارو قطع شود، خطر عود افسردگی وجود دارد. بخصوص اگر به طور ناگهانی انجام شود. بنابراین، مصرف داروهای ضد افسردگی را سر خود متوقف نکنید، بلکه در مورد این کار با پزشک خود حتما صحبت کنید!.

مطالعه بیشتر: اختلال افسردگی آتیپیک یا غیر‌‌معمول (Atypical Depression)، پیشگیری، علائم، دلایل، تشخیص و درمان.

آیا رژیم غذایی به درمان افسردگی کمک می کند؟

یک رژیم غذایی سالم، می تواند به پیشگیری از افسردگی و بهبود سلامت روان کمک کند. یک مطالعه در سال 2019 به این نتیجه رسید که مداخلات غذایی می تواند در درمان افسردگی نقش داشته باشد.

غذاهای زیر تا حدی به پیشگیری از افسردگی کمک می کند

• میوه ها و سبزیجات تازه
• چای سبز
• محصولات سویا
• روغن های سالم مانند روغن زیتون
• غلات کامل
• ماهی

در عین حال، افراد باید مصرف مواد غذایی زیر را برای جلوگیری از استرس محدود کنند:

• گوشت قرمز و فرآورده های گوشتی
• غذاهای مانده و از قبل پخته شده
• چربی ترانس
• دسرهای شیرین و نوشابه

نکته مهم: میوه ها و سبزیجات تازه آنتی اکسیدان های لازم بدن را تامین می کنند. آنها باعث محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو و آسیب سلولی نیز می شوند.

بهترین ویتامین های ضدافسردگی

ویتامین B-3 و B-9 می توانند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کنند، زیرا ویتامین های B باعث مدیریت خلق و خوی مغز می شوند. همچنین، ویتامین D، ملاتونین و خار مریم برای جلوگیری افسردگی فصلی توصیه می شود. اسیدهای چرب امگا 3، منیزیم و ویتامین C نیز ممکن است به جلوگیری از افسردگی کمک کنند.

مطالعات نشان می دهد که برخی مکمل های غذایی از جمله امگا 3، ویتامین D، رودیولا، B12 و زعفران ممکن است برای کاهش علائم افسردگی در برخی افراد مفید باشند.

منبع – منبع – منبع