اختلال افسردگی آتیپیک یا غیر‌‌معمول (Atypical Depression)، پیشگیری، علائم، دلایل، تشخیص و درمان

هر نوع افسردگی می‌تواند مارا غمگین کرده و مانع از لذت بردن از زندگی شود. با این حال در افسردگی آتیپیک یا غیر معمول (Atypical Depression)؛ خلق افسرده و یا دلمرده، ممکن است در پاسخ به رویدادهای مثبت بهبود یابد. آیا شما دچار افزایش اشتها، خواب زیاد، سنگینی دست‌ها یا پاها شده و احساس طرد شدن می‌کنید؟
اختلال افسردگی آتیپیک؛ می‌تواند بر احساس، تفکر و رفتار ما تأثیر بگذارد و باعث مشکلات عاطفی و جسمی شود. همچنین، دشوار شدن فعالیت‎های روزانه و احساس اینکه دیگر زندگی ارزش زیستن ندارد، از جمله مواردی است که باید نسبت به آنها توجه و به دنبال درمان باشید. ما در این بخش از مرکز مشاوره دکتر قیومی، همه چیز درباره اختلال افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول و علائم، دلایل، تشخیص و درمان آن و هر آنچه که لازم است را بیان می‌کنیم تا در صورت تشخیص این اختلال در خود و یا دیگران سریعتر اقدامات لازم را انجام دهید.

افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول (Atypical Depression) چیست؟

اساسا، افسردگی؛ دلالت بر غم و اندوه، رها شدن، ناراحتی و مالیخولیا دارد. زمانی‌که افسردگی به یک تصویر بالینی تبدیل می‌شود، این احساسات، وزن مهمی بر روی فرد مبتلا می‌گیرد. همچنین، فرد افسرده نمی‌تواند زندگی روزمره خود را با هماهنگی و یا به طور معمول برای مدت طولانی انجام دهد.

حال، می‎خواهیم درباره افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول (Atypical Depression)؛ که یکی از انواع اختلال افسردگی است، صحبت کنیم. اگرچه نام آن باعث می‌شود که تصور کنیم که با یک چیز غیرعادی روبرو هستیم، اما در واقعیت اینطور نیست!

در افسردگی آتیپیک؛ علائم افسردگی تک قطبی یا اساسی دیده می‌شود که با از دست دادن علاقه شخص بیمار به زندگی و فعالیت‌های خود به طور کلی مشخص خواهد شد. با این حال، علائم دیگری نیز در این نوع اختلال روانی وجود دارد که آن را خاص می‌کند.

بیشتر بدانید: انواع اختلالات خلقی (mood disorder)، علائم، راهکارها، روش های درمان و پیشگیری اختلال خلقی.

علائم اختلال افسردگی آتیپیک

علائم اختلال افسردگی آتیپیک (Atypical Depression)؛ می‌تواند بسته به بیمار متفاوت باشد. علائم و نشانه های کلیدی افسردگی غیرمعمول، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی که به طور موقت در واکنش به اخبار خوب یا رویدادهای مثبت ایجاد می‌شود.
• افزایش اشتها یا وزن
• پرخوابی و همچنین احساس خستگی در طول روز
• احساس سنگینی در بازوها یا پاها که یک ساعت یا بیشتر در کل روز به طول می ‌انجامد.
• حساسیت به طرد شدن و یا روابط با دیگران که بر زندگی اجتماعی یا کار تأثیر می‌گذارد.
• برخی از افراد نیز علائم و نشانه های شدید افسردگی غیر معمول مانند افکار خودکشی یا ناتوانی در انجام کارهای روزمره را تجربه می‌کنند.

برای مشاوره آنلاین روانشناسی با ما در کلینیک مشاوره دکتر قیومی در تماس باشید.

تشخیص افسردگی آتیپیک

معاینات و آزمایش‌های زیر می‌تواند به خدمات روانشناسی و پزشک شما کمک کند تا سایر مشکلاتی را که باعث ایجاد علائم افسردگی غیرمعمول در شما شده است را تشخیص داده و عوارض مرتبط را بررسی کند:

• •معاینه بدنی یکی از راه های تشخیص اختلال افسردگی آتیپیک یا غیر‌‌معمول:
  پزشک شما ممکن است یک معاینه فیزیکی و سؤالات عمیق در مورد سلامتی شما انجام دهد تا به تعیین علت افسردگی شما کمک کند. در برخی موارد، افسردگی آتیپیک ممکن است به یک مشکل سلامت جسمانی تشخیص داده نشده، مرتبط باشد.
• تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی:
  برای مثال، پزشک ممکن است یک آزمایش خون انجام دهد یا تیروئید شما را بررسی کند تا مطمئن شود که به درستی کار می‌کند.
• ارزیابی روانشناختی از روش های تشخیص اختلال افسردگی آتیپیک:
  برای بررسی علائم افسردگی غیر معمول، پزشک یا روان درمانگر با شما در مورد علائم، افکار، احساسات و الگوهای رفتاری شما صحبت خواهد کرد. احتمالا شما برای پاسخ به این سؤالات پرسشنامه ای را پر کنید.
• DSM-5:
  برای کمک به تشخیص افسردگی آتیپیک در شما، روان درمانگر علائم شما را با معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا مقایسه می‌کند.

بیشتر بدانید: انواع اختلالات اضطراب (Anxiety disorders).

علل افسردگی غیرمعمول

دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث افسردگی غیر معمول یا آتیپیک در برخی از افراد می‌شود و یا چرا برخی از آنها دارای ویژگی‌های متفاوت افسردگی هستند. اختلال افسردگی غیر معمول معمولاً در سنین نوجوانی و زودتر از سایر انواع افسردگی شروع شده و می‌تواند بیشتر طول بکشد.

مانند انواع دیگر افسردگی، ترکیبی از عوامل و دلایل مختلف ممکن است در ایجاد این نوع اختلال دخیل باشند.

برخی از علل افسردگی غیرمعمول

• تفاوت در مغز میتواند از علل افسردگی غیرمعمول باشد:
  انتقال دهنده های عصبی، مواد شیمیایی هستند که به طور طبیعی در مغز یافت می‌شوند و سیگنال‌ها را به سایر قسمت‌های مغز و بدن منتقل می‌کنند. هنگامی که این مواد شیمیایی، غیرطبیعی یا تغییر یافته باشند عملکرد گیرنده ها و سیستم عصبی تغییر کرده و منجر به افسردگی می‌شود.
• صفات ارثی از دیگر علت های افسردگی آتیپیک است: افسردگی آتیپیک در افرادی که خویشاوندان خونی آنها (پدر، مادر و …) به این اختلال مبتلا هستند، شایع تر می‌باشد.

مطالعه بیشتر : تمام آنچه باید در مورد مشاوره ازدواج بدانید.

عوامل خطر برای اختلال افسردگی آتیپیک

برخی از عوامل، می‌توانند باعث تشدید اختلال افسردگی غیرمعمول شوند. عوامل خطر برای اختلال افسردگی آتیپیک، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سابقه اختلال دوقطبی
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
• تجربیات آسیب زا در دوران کودکی
• عوامل استرس زای محیطی
• اگر خویشاوندان خونی با سابقه افسردگی، اختلال دوقطبی و یا اعتیاد به الکل دارید.
• چنانچه رویدادهای استرس زا (مانند مرگ یکی از عزیزان) در چرخه زندگی رخ دهد.

عواقب ناشی از افسردگی غیرمعمول چیست؟

افسردگی غیر معمول یا آتیپیک یک بیماری جدی است که می‌تواند مشکلات قابل توجهی ایجاد کند. افسردگی غیر معمول ممکن است، منجر به مشکلات عاطفی، رفتاری و سلامتی شود که بر همه زمینه های زندگی فرد مبتلا تأثیر می‌گذارد.

به عنوان مثال، افسردگی غیر معمول، احتمالا با موارد زیر همراه است:

• افزایش وزن به دلیل افزایش اشتها
• مشکلات در روابط شخصی یا کاری به دلیل حساسیت به طرد شدن
• مصرف مواد مخدر و الکل به دلیل مشکلات مقابله ای
• سایر اختلالات سلامت روان مانند اضطراب
• خودکشی به دلیل احساسات افسردگی

پیشگیری از افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول

در حالی که هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از افسردگی غیر معمول وجود ندارد، اما استراتژی‌های زیر شاید به پیشگیری از ابتلا به این اختلال کمک کند:

• جهت پیشگیری از افسردگی؛ برای مدیریت استرس، افزایش تاب آوری و بهبود عزت نفس خود، قدم بردارید.
• سعی کنید در مواقع بحرانی با خانواده و دوستان خود تماس بگیرید که به شما کمک کنند تا با قسمت‌های بد زندگی، راحت‌تر کنار بیایید.
• برای جلوگیری از بدتر شدن افسردگی آتیپیک با دیدن اولین نشانه و علامت به دنبال درمان باشید.
• برای پیشگیری از عود علائم اختلال افسردگی غیرمعمول، درمان حمایتی طولانی مدت را در نظر بگیرید.

روش‌های درمان اختلال افسردگی آتیپیک

روش‌های درمانی بسیاری برای مقابله با اختلال افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول وجود دارد. برای مثال، داروها و روان درمانی برای اکثر افراد مبتلا به این نوع اختلال موثر هستند. روانپزشک شما ممکن است برای تسکین علائم، دارویی تجویز کند. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی غیر معمول از مراجعه به روانشناس یا سایر متخصصان سلامت روان نیز سود می‌برند. درصورتیکه افسردگی شدید دارید، شاید لازم باشد در بیمارستان بمانید تا زمانی که علائم شما بهبود یابد. گزینه های درمانی با جزئیات بیشتر در زیر ارائه شده است.

داروهای افسردگی آتیپیک، یکی از راه های درمان اختلال افسردگی آتیپیک یا غیر معمول است

انواع داروهای افسردگی غیر معمول ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مهارکننده های مونوآمین اکسیداز: مهارکننده های مونوآمین اکسیداز، از قدیمی‌ترین دسته های دارویی ضد افسردگی هستند. اگرچه این داروها می‌توانند، عوارض جانبی جدی داشته باشند، اما برخی از متخصصان بر این باورند که مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز به ویژه فنلزین (ناردیل)، ممکن است برای افسردگی غیر معمول مؤثر باشند. آنها همچنین میتوانند به اضطراب، هراس و سایر علائم خاص افسردگی کمک کنند.
  استفاده از مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز به دلیل تداخلات خطرناک یا حتی کشنده با برخی از غذاها و داروهای تجویزی و بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی، مستلزم پیروی از یک رژیم غذایی سخت است.
• سایر داروهای ضد افسردگی مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین: سایر داروهای ضدافسردگی مهارکننده به ویژه سرترالین (Zoloft) و فلوکستین (Prozac)، می‌توانند جایگزین موثری برای مهارکننده های مونوآمین اکسیداز باشند. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، چندان موثر نیستند، اگرچه ممکن است گزینه ای برای درمان افسردگی غیر معمول باشند.

توجه: حتما با پزشک و داروساز خود در مورد مزایا، خطرات و عوارض جانبی احتمالی داروهای ضدافسردگی صحبت کنید. ممکن است مجبور به استفاده از چندین داروی ترکیبی شوید تا داروی مؤثری را برای درمان افسردگی آتیپیک، پیدا نمایید. برخی از داروها نیز چندین هفته طول می‌کشد تا اثر کامل خود را داشته باشند و اینکه عوارض جانبی آنها با تنظیم بدن کاهش یابد. از استفاده این دارو ها بدوم مجوز پزشک، خودداری کنید.

روان درمانی یا گفتار‌ درمانی، میتواند به درمان اختلال افسردگی غیر معمول کمک کند

روان درمانی که به عنوان گفتار درمانی نیز شناخته می‌شود، یک اصطلاح کلی برای درمان افسردگی است که شامل صحبت با یک روان درمانگر در مورد اختلال شما یا مسائل مرتبط می‌باشد.

درمان شناختی رفتاری (CBT)مانند سایر انواع روان درمانی، می‌تواند به شما برای مقابله با افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک کمک کند:

• برای درمان اختلال افسردگی آتیپیک؛ یاد بگیرید که افکار یا رفتارهای ناسالم را شناسایی کرده و تغییر دهید.
• روابط و تجربیات را کاوش کنید.
• یافتن روش‌های بهتر برای مقابله و حل مشکلات
• برای زندگی خود اهداف واقع بینانه تعیین نمایید.
• احساس رضایت و کنترل را در زندگی خود به دست آورید.
• به تسکین علائم افسردگی مانند نا امیدی و عصبانیت کمک کنید.
• به عنوان بخشی از درمان، پرداختن به بیماری‌های دیگری که اغلب همراه با افسردگی غیر معمول هستند، به ویژه اضطراب و مصرف مواد مخدر یا الکل مهم است. زیرا این موارد می‌توانند درمان افسردگی را دشوارتر کنند.

مطالعه بیشتر: مشاوره فردی.

شیوه زندگی برای درمان افسردگی آتیپیک

به طور کلی، افسردگی آتیپیک بیماری نیست که بتوان به تنهایی آن را درمان کرد. با این حال، علاوه بر درمان حرفه ای که در بالا به آنها اشاره شد، اقدامات خود مراقبتی و در‌واقع شیوه صحیح زندگی به شکل زیر به شما کمک می‌کند.

اقدامات خوددرمانی برای درمان اختلال افسردگی آتیپیک یا غیر‌‌معمول شامل این موارد است:

• برنامه درمانی خود را دنبال کنید. جلسات روان درمانی یا مشاوره را از دست ندهید. حتی اگر احساس خوبی دارید، مصرف داروهای خود را قطع نکنید. اگر به درمان خود ادامه ندهید، علائم افسردگی ممکن است عود کند.
• در مورد افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول، اطلاعات کسب نمایید. آموزش در مورد بیماری شما می‌تواند به شما نیرو و انگیزه دهد تا برنامه درمانی خود را دنبال کنید.
• با پزشک یا درمانگر خود صحبت کنید تا روش‌های تشخیض علائم افسردگی غیرمعمول را یاد بگیرید. اگر متوجه تغییراتی در نشانه ها یا احساس خود شدید با پزشک یا درمانگر خود تماس بگیرید. از خانواده یا دوستان خود بخواهید، مراقب علائم هشداردهنده شما باشند.
• سالم غذا بخورید و فعالیت بدنی داشته باشید. پیاده روی، آهسته دویدن، شنا کردن، باغبانی یا انجام فعالیت‎های دیگری که از آن لذت می‌برید را در نظر بگیرید. پیروی از یک برنامه منظم می‌تواند به بهبود خلق و خوی شما کمک کند.
• از مصرف الکل و برخی از داروهای خاص خودداری کنید. برخی تصور می‌کنند که الکل یا مواد مخدر علائم افسردگی را کاهش می‌دهند، در حالی که معمولاً افسردگی را بدتر می‌کنند.

 

بیشتر بدانید: مشاوره خانواده.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر احساس افسردگی می‌کنید، در اسرع وقت با یک پزشک وقت بگیرید. افسردگی غیر معمول در صورت عدم درمان می‌تواند بدتر شود. در غیر این صورت حتما با یک دوست یا یکی از عزیزانتان، یک متخصص بهداشت و یا یک فرد مورد اعتماد خود، صحبت کنید. هنگام مراجعه به یک پزشک متخصص، احتمالاً او تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید و بر اساس پاسخ ها، علائم و نیازهای شما سوالات دیگری نیز از شما می‌کند. آماده سازی و پیش بینی سوالات به شما در مشاوره و درمان افسردگی آتیپیک کمک خواهد کرد.

 

بیشتر بدانید: بیماری ها و اختلالات روانی.

آماده سازی قبل از مراجعه به پزشک

در صورت امکان، از یکی از اعضای خانواده یا دوست خود بخواهید که همراه شما نزد پزشک متخصص بیاید. شاید شخص همراه، اطلاعاتی را که شما نادیده گرفته اید یا فراموش کرده اید به خاطر بیاورد.

قبل از قرار ملاقات با روان درمانگر خود، فهرستی از موارد زیر را تهیه کنید:

• هر گونه علائمی که تجربه کرده اید از جمله آنهایی که ممکن است نامرتبط به نظر برسند، یادداشت نمایید.
• اطلاعات شخصی مهم مانند استرس‌های عمده یا تغییرات اخیر در زندگی خود را با پزشک در میان بگذارید.
• داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌های گیاهی و سایر مکمل‌های مصرفی خود را و همینطور مقدار مصرف هر یک از آنا را به پزشک خود بگویید.

منبع