تکنیک زوج درمانی گاتمن (GOTTMAN) چیست؟

چرا روابط زوجین از هم می‌پاشد؟ آیا می‌توان، روشی علمی برای شناسایی عواملی که باعث حفظ و یا قطع رابطه می‌شوند، پیدا کرد؟! با این هدف، دکتر جان گاتمن (Dr. John Gottman) به همراه همسرش، جولی گاتمن، تحقیقی طولانی در زمینه روابط عاشقانه انجام داد. آنها با هم تکنیک زوج ‌درمانی گاتمن (GOTTMAN) را ایجاد کردند. این تکنیک؛ نوعی زوج درمانی است که بر کمک به زوج‌ها برای حل تعارض‌هایشان و ایجاد روابطی سالم‌تر، متمرکز است. در این بخش از مجله روانشناسی دکتر قیومی، ویژگی‌ها و کاربردهای روش گاتمن و همچنین 7 اصل که به حفظ روابط عشقی کمک می‌کنند را معرفی میکنیم.

زوج درمانی گاتمن (GOTTMAN) از کجا شروع شد!؟!

تکنیک گاتمن (Gottman Couple Therapy)؛ نوعی زوج درمانی میباشد که توسط دکتر جان گاتمن، استاد روانشناسی در دانشگاه واشنگتن، به همراه همسرش، روانشناس جولی گاتمن، توسعه یافته است. دکتر جان گاتمن علاوه بر روانشناسی دارای پیشینه ریاضی و آماری بود و بیش از 40 سال به بررسی الگوهای روابط زوجهای مختلف پرداخت. گاتمن به علم و آمار، تکیه کرد تا سعی کند چیزی به نام عشق را بفهمد. هدف او یافتن متغیرهایی بود که جدایی را آسانتر میکرد و یا عواملی را که به تداوم رابطه کمک میکند، به کار میبرد.

مطالعه بیشتر: زوج درمانی چیست؟ همه چیز در مورد زوج درمانی (Couples therapy).

روش زوج درمانی گاتمن (GOTTMAN) چیست؟

روش زوج درمانی گاتمن (GOTTMAN)؛ توسط دکتر جان گاتمن و همسر وی به نام جولی شوارتز گاتمن در دهه 1980 ایجاد شد. تکنیک زوج درمانی گاتمن؛ یک شکل مبتنی بر شواهد زوج درمانی است که سعی در کمک به زوجین دارد تا به درک عمیق‌تری از آگاهی، همدلی و ارتباط خود دست یابند. روابطی که در نهایت، منجر به صمیمیت بیشتر و رشد بین فردی می‌شود. این نوع درمان زوجین با ترکیب مداخلات درمانی دیگر و با توصیه تمرینات لازم به دو طرف رابطه کمک می‌کند تا عوامل طبیعی را که مانع برقراری ارتباط و پیوند مؤثر شده، شناسایی کرده و به آنها رسیدگی کنند.
زوج‌هایی که وارد روش گاتمن می‌شوند؛ با یک فرآیند ارزیابی، شروع شده و سپس چارچوب درمانی و مداخله اعلام میشود.

برای مشاوره ازدواج، با متخصصان ما تماس بگیرید.

جلسه اول زوج درمانی گاتمن، شامل چه مواردی است

اساسا در جلسه اول زوج درمانی به روش گاتمن؛ مراحل زیر به وقوع می‌پیوندد:

• ارزیابی اولین مرحله زوج درمانی گاتمن است: پس از یک جلسه مشترک، مصاحبه های فردی با هر یک از زوجین یا طرفین انجام می‌گیرد. زوج‌ها پرسشنامه ها را پر کرده و سپس در مورد رابطه خود بازخورد دریافت می‌کنند.
• چارچوب درمانی: در مرحله چارچوب درمانی، زوج و درمانگر در مورد تعداد و مدت جلسات تصمیم می‌گیرند.
• مداخلات درمانی: مداخلات برای کمک به زوج‌ها در تقویت روابط خود در سه زمینه اصلی (دوستی، مدیریت تعارض و ایجاد معنای مشترک) طراحی شده اند. زن و شوهر؛ یاد می‌گیرند که الگوهای تعارض منفی را با تعاملات مثبت جایگزین کرده و آسیب‌های گذشته را ترمیم نمایند. مداخلات طراحی شده برای افزایش صمیمیت، برای تقویت روابط دوستانه، تعمیم ارتباط عاطفی و ایجاد تغییراتی که اهداف مشترک زوجین را تقویت می‌کند، استفاده می‌شود. همچنین، پیشگیری از عود مشکلات در رابطه زوجین نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.

مطالعه بیشتر: سوالات مهم قبل از ازدواج چیست! با مهمترین سوالات قبل از ازدواج آشنا شوید.

روش زوج درمانی گاتمن چگونه کار می‌کند؟

با نگاهی به معیارهای رضایت از رابطه، آیا از روابط خود راضی هستید یا خیر؟ ممکن است دلایل مختلفی برای ناراحتی در رابطه وجود داشته باشد. اگر چنین است، برای کار بر روی رابطه، هر دو طرف باید دلایل هر گونه ناراحتی درک شده را شناسایی کرده و در مورد آنها بحث کنند. برای مشاوره روابط عاطفی خود، با پزشکان ما در تماس باشید.

در این مورد، درمان یا حل رابطه زوجین از طریق تکنیک گاتمن، شامل موارد زیر است:

• به شریک ناراضی می‌گویند تا در مورد ناراحتی خود با نشان دادن نیازهای خود صحبت کند.
• طرف مقابل را تشویق کرده تا با پرسیدن یکسری سوالات به درک عمیق‌تری از اینکه چرا شریک زندگیش به این چیزها از او نیاز دارد، برسد.
• همچنین در روش گاتمن، ارزیابی میشود که آیا زوجین دارای تفاوت فراعاطفی هستند، به خصوص اینکه چقدر در ابراز احساسات منفی، حس راحتی یا ناراحتی دارند.
• درمانگر در این روش، ارزیابی میکند که آیا یکی از طرفین در گذشته، خیانت طرف مقابل را تجربه کرده است. خصوصا اگر طرف ناراضی احساس کند که طرف مقابل به او خیانت کرده است. خیانت می‌تواند فیزیکی، احساسی، آشکار و یا ظریف باشد.
• پس از بررسی مواردی که ممکن است برای شریک ناراضی اتفاق افتاده باشد، به زوجین کمک میکنند تا تشریفات ارتباطی بیشتری ایجاد نمایند.
• در نهایت، بررسی میشود که آیا مسائل مدیریت تعارض با شادی زوج ناراضی تداخل دارد یا خیر؟ اگر چنین است، از ابزارهای مدیریت تعارض گاتمن در حد مناسب استفاده میکنند.

مطالعه بیشتر: زوج درمانی هیجان مدار (EFT) چیست؟ با مزایا، ویژگی ها و خصوصیات زوج درمانی هیجان مدار آشنا شوید.

ویژگیهای تکنیک زوج درمانی گاتمن

در تکنیک زوج درمانی گاتمن؛ مداخلات برای کمک به زوجین برای تقویت روابط خود در سه زمینه کلیدی (دوستی، مدیریت تعارض و ایجاد معنای مشترک) طراحی شده است. در اصل، زوج ها یاد می‌گیرند که الگوهای تعارض منفی را با جزئیات و تعاملات مثبت جایگزین کنند و آسیب‌های گذشته را ترمیم نمایند.

اهداف زوج ‌درمانی به روش گاتمن؛ شامل از بین بردن ارتباط کلامی متعارض، تقویت صمیمیت، احترام و محبت، رفع موانعی که در موقعیت‌های تعارض ایجاد میشوند و احساس همدلی بیشتر در رابطه هستند.

اهداف و اصول تکنیک گاتمن (Gottman Couple Therapy)

گاتمن در یک عمل بالینی با ارزیابی و بررسی بیش از 3000 زوج، فهرستی از هفت اصل را تهیه کرد که باید بر یک رابطه سالم حاکم باشد. به طوری که این رابطه در طول زمان حفظ شده و رفاه برای هر دو طرف، فراهم شود. این 7 اصل، مبتنی بر دو ویژگی (تعهد و اعتماد) است که زوجین باید داشته باشند. هنگامی که اولین مرحله یعنی ایجاد اعتماد و تعهد با موفقیت انجام گرفت، 7 اصول دیگر را ادامه می‌دهید. به این ترتیب رابطه مستحکم خواهد شد.

هفت اصل زوج درمانی گاتمن شامل این موارد است:

1- به تفاوت ها احترام بگذارید

همدلی، برای ایجاد روابط سالم ضروری میباشد. بنابراین مهم است که زوجین، ترجیحات طرف مقابل را در نظر بگیرند، به آنها احترام گذاشته و بتوانند در زمان های خاص این علایق را به اشتراک بگذارند. لازم نیست طرفین رابطه در همه چیز به توافق برسند، بلکه باید به حرف یکدیگر گوش دهند، به هم احترام بگذارند و بپذیرند که افراد متفاوتی هستند و دغدغه ها و نیازهای متفاوتی نیز دارند.

مطالعه بیشتر: انواع اختلالات خلقی (mood disorder)، علائم، راهکارها، روش های درمان و پیشگیری اختلال خلقی.

2- ابراز محبت کنند

اصل دوم روش زوج درمانی گاتمن، به ابراز محبت و تحسین نسبت به یکدیگر اشاره دارد. ضروری است که هر دو عضو رابطه قادر به تشخیص و قدردانی از فضایل یکدیگر باشند.

3- مشکلات را حل نمایید

ضروری است که زن و شوهر، مهارت‌های لازم را برای حل تعارضات یا مشکلات خود کسب کنند. برخی از ایده‌ها برای انجام این کار عبارتند از؛ شروع کردن به مکالمات آرامی که ممکن است طرف مقابل مخالف باشد و همچنین تلاش برای ترمیم رفتارهایی که باعث آسیب شده به منظور حفظ ارتباط عاطفی با شریک زندگی باید انجام گیرد.

در اینجا آموزش مهارت‌های مذاکره، گاهی اوقات باید با زوجین توافق انجام شود، جایی که هر دو طرف تسلیم می‌شوند و مهارت های تعهد همگی، مهم هستند. همچنین در این اصل، مدارا کردن با دیگری و به اشتراک گذاشتن نگرانیها و در نظر گرفتن خوشبختی یکدیگر در زندگی، حائز اهمیت می‌باشند.

مطالعه بیشتر: انواع اختلالات اضطراب (Anxiety disorders).

4- نقشه های عشق بسازید

آنچه در این اصل مهم است، دو طرف باید بدانند که چگونه وارد دنیای عاطفی طرف مقابل شوند و آرزوها، ارزش‌ها و امیدهای خود را بشناسند. هدف از ساخت نقشه‌های عشق در تکنیک گاتمن؛ ایجاد مسیرهای مشترک در حین لذت بردن از فرآیند است. امیدواریم که این زوج، دوستی را ایجاد کرده باشند که در آن هر یک از طرفین احساس کند توسط شریک دیگر شناخته شده است. در این صورت آنها از امیدها و آرزوهای یکدیگر آگاه هستند که نقطه قوتی در رابطه آنها میباشد.

دوستی و صمیمیت قوی بین زن و شوهر، با یک رابطه پایدار و اشتیاق عاشقانه مرتبط است. همچنین، زوجین تشویق می‌شوند که به ساختن نقشه های عشق ادامه دهند و در مورد دنیای درونی شریک زندگی خود بیشتر بیاموزند تا یک دوستی پایدار داشته باشند.

5- ابراز علاقه کنید

با رعایت اصل ابراز علاقه کردن، هر دو نفر رابطه باید به آنچه دیگری برای آنها توضیح می‌دهد، علاقه نشان دهند. به همین دلیل است که به اشتراک گذاشتن لحظات، شروع مکالمات از انواع مختلف، دانستن نحوه گوش دادن و غیره، ضروری است. از این حیث، یکی از جنبه هایی که باعث تقویت رابطه می‌شود، ابراز این علاقه و شناخت نسبت به یکدیگر است تا هر دو طرف احساس ارزشمندی کنند.

6- تضادها را مدیریت کنید

همانطور که اشاره شد، روش زوج ‌درمانی گاتمن بر تفاوت اساسی بین حل تعارض و مدیریت تعارض تأکید می‌کند. زیرا به گفته گاتمن‌، درمان باید بر ارتقای مدیریت تعارض (نه بر حل تعارض) تمرکز داشته باشد.

این مسئله با این واقعیت توضیح داده می‌شود که درگیری‌ها، همیشه در روابط وجود خواهد داشت، البته به گونه ای که سالم بوده و رابطه را زنده نگه دارد. به عبارت دیگر، تعارض در روابط عشقی؛ طبیعی میباشد. به همین دلیل، هدف باید بر مدیریت صحیح این اختلاف نظرها متمرکز شود و نه صرفاً ناپدید کردن آنها، زیرا این نیز عملاً غیرممکن و غیر واقعی است.

مطالعه بیشتر: زبان پریشی یا آفازیا (Aphasia) چیست؟ علل، علائم، انواع و تشخیص و درمان این مشکل زبانی.

 

7- معنای مشترک ایجاد کنید

آخرین اصل روش گاتمن؛ به غنی سازی رابطه اشاره دارد که در نتیجه مشارکت هر دو نفر در رابطه به وجود می‌آید .بنابراین، مهم است که هر یک از  طرفین به هر چیزی که باعث بهتر شدن زندگی میشود، ارزش و اهمیت بدهند. در واقع، زوجین باید یک معنای مشترک از رابطه خود پیدا کنند، جایی که هر دو طرف با یکدیگر مشارکت کرده و از کمک‌های طرف مقابل تغذیه شوند.

روش زوج درمانی گاتمن برای چه کسانی مناسب است؟

تکنیک زوج ‌درمانی گاتمن را می‌توان در تمام مراحل یک رابطه، برای آموزش الگوهای روابط سالم زوجین (حتی در مراحل متعارض که اتفاقاتی مانند خیانت رخ داده) به کار برد. علاوه بر این، مطالعات انجام شده در رابطه با روش زوج‌درمانی گاتمن نشان داده که این نوع زوج درمانی؛ می‌تواند در زوج‌هایی از فرهنگ‌ها، بخش‌ها و موقعیت‌های اقتصادی متفاوت مؤثر باشد.

همچنین، برخی از مسائل رابطه ای که می‌توان در درمان به روش گاتمن به آنها پرداخت عبارتند از:

• درگیری‌ها و مشاجرات مکرر زوجین
• در ارتباط بد زن و شوهر، زوج درمانی گاتمن موثر خواهد بود.
• زوج‌هایی که از نظر عاطفی از هم جدا شده و یا در آستانه طلاق هستند.
• مشکلات خاص مانند مسائل جنسی، خیانت، پول و فرزندپروری

مطالعه بیشتر: ازدواج با فرزندان طلاق! ازدواج با دختر یا پسری که فرزند طلاق است! خوب یا بد! راهکارها، مشکلات و فواید.

عوامل پیش بینی کننده طلاق در روش گاتمن

روش زوج‌درمانی گاتمن نه تنها در مورد اصول یا متغیرهایی صحبت می‌کند که به دوام و بهتر شدن رابطه مربوط میشوند، همچنین در مورد عوامل پیش بینی کننده طلاق، اوج بحران زوجین در ازدواج نیز صحبت می‌کند. این موارد شامل تحقیر یک یا هر دوی زوجین نسبت به دیگری، حالت تدافعی طرفین، انتقاد نسبت به دیگری (مخصوصاً نسبت به نحوه زندگی و شخصیت آنها) و امتناع از تعامل یا برقراری ارتباط از طرف یکی یا هر دو است.

مطالعه بیشتر: تاثیر طلاق بر فرزند پسر! چه بر سر فرزندان پسر بعد از طلاق خواهد آمد؟.

زوج‌هایی که عملکرد مؤثری دارند، با ملاحظه رفتار کرده و از یکدیگر حمایت می‌کنند. اهداف روش گاتمن؛ شامل افزایش رفتارهای صمیمیت و دوستی، پرداختن مؤثر به تعارض و ایجاد یک زندگی با معنای مشترک میباشد. همچنین تکنیک گاتمن، شامل تطبیق اصول تحقیق با الگوها و چالش‌های منحصر به فرد زوجین است.

به طور کلی، روش زوج درمانی گاتمن (Gottman Couple Therapy)؛ نوعی درمان مبتنی بر تحقیقات علمی و مطالعاتی بوده که توسط زوج گاتمن ایجاد شده است. به همین دلیل اعتبار و شواهد تجربی آن بالا می‌باشد. با این حال، حتما در نظر داشته باشید که هر یک از زوجین ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود را خواهند داشت و اگر تصمیم به استفاده از این روش داشته باشیم به عنوان درمانگر باید رویکردی انعطاف پذیر برای درمان داشت. به عبارت دیگر، تطبیق آن با نیازهای بیماران در مواردی که مورد نیاز است، باید انجام گیرد.

 

منبع – منبع – منبع

بازدیدها: 1