زوج درمانی هیجان مدار (EFT) چیست؟ با مزایا، ویژگی ها و خصوصیات زوج درمانی هیجان مدار آشنا شوید

احتمالا برای شما هم سوال شده است که زوج درمانی هیجان مدار (EFT) چیست؟! زوج هایی که به دنبال خدمات روان درمانی هستند، اغلب نارضایتی و ناراحتی زناشویی را تجربه می کنند، بنابراین برای برقراری مجدد ارتباط در رابطه خود، به دنبال کمک هستند. بدون شک برقراری روابط اجتماعی با افراد شاخص، محور و موتور تعاملات گونه انسانی را تشکیل میدهد. از لحاظ تاریخی، تأکید شده است که ساختن آنچه ما به عنوان خود میشناسیم، از وارد کردن ژست ها، نگرش ها و کلمات از سوی کسانی که با آنها تعامل داریم، نشات میگیرد.
به این ترتیب و در چارچوب این تعامل اجتماعی و رابطه ای، انسان موفق میشود زبان و نگرش هایی را که بعداً از آن خود میداند، جذب و درک کند. با پذیرش این دیدگاه، در اینجا مروری بر مدل زوج درمانی هیجان مدار  ( Emotionally Focused Therap) میکنیم. زوج درمانی متمرکز بر هیجان؛ مدلی یکپارچه است که بر ماهیت رابطه ای، گفتگویی و سیستمی تجربه انسانی تأکید میکند. در این سری از مطالب مرکز مشاوره دکتر قیومی، تمام مزایا، ویژگی ها و خصوصیات زوج درمانی هیجان مدار را برای شما بازگو خواهیم کرد.

چه زمانی به سراغ زوج درمانی برویم؟

زمانی که زوجین در برقراری ارتباط و رابطه با مشکل مواجه می‌شوند و نمی‌توانند آن را حل کنند، باید به سراغ زوج درمانی بروند. زمانی که مشکلات در زندگی مشترک، شروع به بدتر شدن روابط زوجین و ایجاد نارضایتی می‌کند، زوج درمانی؛ می‌تواند به تغییر مسیر رابطه کمک کند. یکی از این تکنیک ها و روش ها، زوج درمانی هیجان مدار است که در این مقاله به توضیح آن می پردازیم.

مطالعه بیشتر: سوالات مهم قبل از ازدواج چیست! با مهمترین سوالات قبل از ازدواج آشنا شوید.

تاریخچه زوج درمانی هیجان مدار (EFT)

نظریه کلی زوج درمانی متمرکز بر هیجان (EFT)؛ در دهه 1980 توسط دو پزشک به نام‌های سو جانسون و لس گرینبرگ ارائه شد. آنها این نظریه را پس از بررسی ویدیوهای جلسات زوج درمانی خود و شناسایی مراحلی که در این فرآیند منجر به تغییرات مورد نظر می‌شود، توسعه دادند.
هر دوی آنها، اهمیت تجربه عاطفی لحظه ای را به عنوان راهی برای دادن معنای جدیدی به تعاملات زوجین و منجر به تغییر در رفتار می‌دانستند. به این ترتیب آنها تحت تأثیر روان درمانی های انسانی و تجربی کارل راجرز و فریتز پرلز قرار گرفتند.

همچنین، جانسون و گرینبرگ در زوج درمانی هیجان مدار خاطرنشان کردند که رفتار هر فرد؛ به کنش یا واکنش دیگری بستگی دارد. این باعث شد که آنها درک کنند، که مشکلات در نتیجه الگوهای تکراری تعامل بین دو فرد ایجاد می‌شود. سو جانسون گفته است که درک او از این فعل و انفعالات، متاثر از نظریه سیستم‌های خانواده و خصوصا خانواده درمانی ساختاری سالوادور مینوچین بوده است. برای آشنایی با نکات ضروری مشاوره خانواده، اینجا کلیک کنید.

مطالعه بیشتر: چه زمانی باید طلاق گرفت؟ زمان مناسب طلاق را بدانید! لبه پرتگاه، یا زنگ خطر در ازدواج! (مطالب مهمی که حتما همه باید بدانند).

زوج درمانی هیجان مدار (EFT) چیست؟

زوج درمانی هیجان مدار (EFT)؛ یک روش تجربه و فرآیند محور است که بر کار با احساسات تمرکز دارد. زوج درمانی متمرکز بر هیجان با نگرش همدلانه کار می‌کند و سعی دارد، زوج را در ارتباطات آنها و هر دو طرف را در تجارب عاطفی مربوطه خود از جمله سابقه فردی و آسیب‌های عاطفی گذشته، درک کند.

زوج درمانی متمرکز بر احساسات؛ با نیازهای برآورده نشده در روابط زوجین و احساسات دردناک ناشی از آنها (مانند شرم، تحقیر، ناامیدی، تنهایی یا آسیب پذیری) کار می‌کند. طبق تحقیقات مشخص شده است که عمق پردازش عاطفی زوجین در جلسه درمانی می‌تواند منجر به موفقیت درمانی خوب شود.

آشکار کردن احساسات دردناک پنهان قبلی و تغییر دادن ترس و شرم منجر به نزدیکی و ارتباط بیشتر می‌شود و می‌تواند به تصحیح تجربیات دردناک گذشته رابطه کمک کند.

زوج‌ها در درک، ابراز و تنظیم آگاهانه احساسات خود و شریک زندگیشان حمایت می‌شوند. در نتیجه، احساسات تجربه شده را می‌توان، بهتر درک و پذیرفت. این به زوج‌ها کمک می‌کند تا دوباره احساس صمیمیت کرده و احساسات لذت بخش‌تری را تجربه کنند. معمولاً سه موضوع عاطفی وجود دارد که بر رفتار و الگوهای ارتباطی زوجین تأثیر می‌گذارد. آنها شامل موضوعات رابطه و امنیت، هویت و جذابیت است.

مطالعه بیشتر: اشتباهات در آشنایی قبل از ازدواج! همه موارد مهمی که در آشنایی قبل از ازدواج باید بدانید را آموزش ببینید.

نقش هیجانات و احساسات در رابطه زوجین

دلبستگی، فراتر از حضور یا عدم حضور فیزیکی شخص، مهم خواهد بود و به این اشاره دارد که آنها از نظر عاطفی در دسترس خواهند ماند تا بتوان پاسخ آنها را پیش بینی کرد. به عبارتی، وقتی گفته می‌شود که یک زن و شوهر رابطه دلبستگی عاشقانه را حفظ می‌کنند، نشان می‌دهد که تمایل مشخصی برای نزدیکی از طریق تماس عاطفی و فیزیکی وجود دارد که عملکردهای حیاتی را حفظ می‌کند.

در این تعامل، سیگنال‌های نزدیکی جویی یا اجتناب است که فرد شروع به شکل‌گیری انتظارات خود در مورد بقیه روابط خود می‌کند، که یکی از رویکردهای اصلی زوج درمانی هیجان مدار (EFT ) را تشکیل می‌دهد.

مزایای زوج درمانی هیجان مدار چیست؟

• عملکرد عاطفی بهتر از مزایای زوج درمانی هیجان مدار است: EFT عملکرد عاطفی بهتر EFT، زبانی را برای وابستگی سالم بین زوجین، فراهم می‌کند و به حرکت‎ها و لحظات کلیدی که یک رابطه عشقی بزرگسالان را تعریف میکنند، نگاه می‌اندازد. هدف اولیه این مدل گسترش و سازماندهی مجدد پاسخ های عاطفی زوجین است.
• پیوندهای قوی‎تر از دیگر فواید زوج درمانی هیجان مدار است: EFT پیوندهای قویتر EFT، مبتنی بر تئوری دلبستگی میباشد که نشان می‌دهد دلبستگی بین افراد معمولاً یک پناهگاه امن است و همچنین یک عقب نشینی از جهان و راهی برای به دست آوردن آسایش، امنیت و یک محافظ در برابر استرس می باشد.
• بهبود درک بین فردی: EFT بهبود درک بین فردی EFT به افراد کمک می‌کند تا از نیازهای شریک زندگی خود آگاه‌تر شوند. به دلیل این آگاهی، آنها همچنین می‌توانند به جای موضع تدافعی یا عصبانیت، از محل همدلی به مشکلات گوش دهند و درباره آنها بحث کنند.
• زوج درمانی متمرکز بر عاطفه می‌تواند واکنش‌های خودکار و غیرمولد را که روابط را تهدید می‌کند از بین ببرد.

مطالعه بیشتر: خانواده درمانی سیستمی (Systemic Family Therapy) چیست؟ ویژگی ها، اهداف و انواع روان درمانی سیستمیک.

زوج درمانی هیجان مدار برای چه زوج های مناسب است؟

زوج درمانی هیجان مدار؛ می‌تواند برای زوج‌هایی که با تعارض، پریشانی و ارتباطات ضعیف دست و پنجه نرم می‌کنند، مفید باشد. در حالی که EFT اغلب در زوج درمانی استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای درمان فردی و خانواده درمانی نیز مناسب باشد. همچنین، این رویکرد می‌تواند به افراد در بهبود مشکلات مربوط به احساسات کمک کند و این تکنیک به اعضای خانواده کمک می کند تا پیوندهای امن تری با یکدیگر ایجاد کنند.

زوج‎هایی که ممکن است از زوج درمانی هیجان مدار یا EFT بهره مند شوند؛ عبارتند از آنهایی که یکی از زوجین یا هر دو آنها دارای موارد زیر هستند:

• اعتیاد
• افسردگی
• بیماری مزمن
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

به علاوه روش زوج درمانی متمرکز بر عاطفه؛ ثابت کرده که یک رویکرد قدرتمند برای زوج‌هایی است که با خیانت یا سایر حوادث آسیب زا، سروکار دارند.

هدف زوج درمانی با رویکرد هیجان مدار (EFT)

زوج درمانی با رویکرد هیجان مدار (EFT)؛ برای زوج ها از نه مرحله تقسیم شده به سه مرحله استفاده میکند. مرحله اول “تثبیت” نام دارد و شامل شناسایی الگوهایی است که زوج را در پریشانی خود نگه می‌دارد. هدف دوم این مرحله، تنش زدایی از تعارض و تشویق به درک نیازهای اساسی دلبستگی میباشد.

در مرحله دوم «تجدید ساختار»، زوجین با تغییر الگوهای ارتباطی خود به سمت ایجاد پیوند جدید هدایت می‌شوند. در مرحله پایانی “تجمیع”، مشکلات یا مسائل قدیمی با استفاده از روش جدید ارتباط مورد بررسی قرار می‌گیرند تا راه حل‌های جدیدی پیدا شود.

مطالعه بیشتر: جدیدترین انواع تکنیک زوج درمانی! با مهمترین روش زوج درمانی آشنا شوید.

مراحل درمان در زوج درمانی هیجان مدار به چه صورت است؟

فرآیند تغییر از طریق زوج درمانی هیجان مدار (EFT) در یک سیستم کاملاً تعریف شده شامل نه مرحله در سه مرحله ترسیم شده است که به هدایت درمانگر و ردیابی پیشرفت کمک می‌کند.

سه مرحله EFT عبارتند از:

1. تنش زدایی

مرحله اول زوج درمانی هیجان مدار یعنی تنش زدایی بر شناسایی الگوهای تعامل منفی که به حل تعارض کمک می‌کند، شناسایی احساسات منفی مرتبط با مسائل دلبستگی و چارچوب بندی مجدد این مسائل متمرکز است.

این فرآیند به زوجین کمک می‌کند تا ببینند که چگونه ناامنی‌ها و ترس‌ها ممکن است به رابطه آنها آسیب بزند. شرکا، رفتارهای نامطلوب (به عنوان مثال، خاموش کردن یا تشدید عصبانیت) را به عنوان “اعتراض به قطع ارتباط” در نظر می‌گیرند. زوج‌ها یاد می‌گیرند که از نظر عاطفی در دسترس، همدل و درگیر باشند و پیوند دلبستگی و پناهگاه امن بین آنها را تقویت کنند.

• تجدید ساختار

در مرحله دوم یعنی تجدید ساختار هر یک از شریک ها یاد می‌گیرند که احساسات خود را به اشتراک بگذارند و نسبت به یکدیگر پذیرش و شفقت نشان دهند. این مرحله به هر یک از زوجین، کمک می‌کند تا به نیازهای شریک خود پاسخگوتر باشد.

 این فرآیند تلاش می‌کند تا تعارض زوجین را کاهش دهد و در عین حال پیوند عاطفی امن‌تری ایجاد کند. زوج‌ها یاد می‌گیرند که احساسات عمیق و نهفته‌ای را از محل آسیب‌پذیری ابراز کنند و درخواست برآورده شدن نیازهای خود را دارند.

• تحکیم

در مرحله آخر زوج درمانی متمرکز بر هیجان، یک درمانگر به زوج کمک می‌کند تا روی استراتژی‌های ارتباطی جدید و تمرین مهارت‌ها هنگام تعامل با یکدیگر کار کنند. این فرآیند می‌تواند به زن و شوهر کمک کند تا ببینند که چگونه الگوهای جدید تعامل از تعارض جلوگیری می‌کنند.

توالی‌های جدیدی از تعاملات پیوندی رخ می‌دهند و جایگزین الگوهای قدیمی و منفی مانند «پیگیری-کناره‌گیری» یا «انتقاد-دفاع» می‌شوند. این چرخه‌های جدید و مثبت سپس خود را تقویت و تغییرات دائمی ایجاد می‌کنند. این رابطه به یک پناهگاه و محیطی شفابخش برای هر دو طرف تبدیل می‌شود.

مطالعه بیشتر: تفاوت خلق (Moods)، احساس (feeling)، عاطفه (Affect) و هیجان (Emotion)! تفاوت احساس و عاطفه چیست و چرا مهم است بدانیم!؟.

تفاوت زوج درمانی هیجان مدار با سایر گزینه های زوج درمانی

زوج درمانی هیجان مدار(EFT)؛ با سایر گزینه های زوج درمانی هم در تمرکز و هم در روش متفاوت می باشد. سایر روش‌های درمانی شامل پرسشنامه‌ها، برگه‌های کار و تکالیف گسترده برای شناسایی منابع قدرت و همچنین تعارض در رابطه است. زوج درمانگر EFT، حداقل بر پرسشنامه ها متکی خواهد بود و در عوض بر تعاملاتی که در جلسات رخ می‌دهد، تمرکز می‌کند. زوج‌ها راهنمایی می‌شوند تا بفهمند الگوهای ارتباطی آنها چگونه به حل تعارض کمک می‌کند.

سایر مدل‌های رایج زوج‌درمانی، مانند روش گاتمن و مدل راه‌حل‌مدار، تلاش می‌کنند تا تعارضات زوجین را با آموزش مهارت‌های حل مسئله و همچنین ایجاد دوستی در بین زوجین حل کنند. اگرچه اینها ممکن است مهارت‎های مفیدی باشند، اما درمانگر زوج EFT این تمرکز را ناکافی می‌داند. موضوع، از منظر زوج درمانی متمرکز بر هیجان، فاصله عاطفی (تا درگیری یا کنترل) است.

آیا زوج درمانی متمرکز بر عاطفه موثر است؟

بیش از 35 سال تحقیق بررسی شده در مورد اثربخشی زوج درمانی متمرکز بر هیجان و یا عاطفه وجود دارد. این روش، توسط انجمن روانشناسی آمریکا (APA) به عنوان یک روش تجربی پشتیبانی شده برای زوج درمانی پشتیبانی می‌شود. این تحقیق دارای بالاترین سطح استانداردهای تعیین شده توسط APA برای تحقیقات بالینی می باشد. همچنین، نشان داده شده است که EFT برای زوج ها، به روشی عمل می کند که تئوری پیش بینی دارد. برای مثال، ثابت شده که زوجین پس از شرکت در EFT، دلبستگی خاص خود را بهبود می‌بخشند.

 

منبع – منبع – منبع – منبع