مهارت نه گفتن چیست؟
بسیاری از ما، دنبال یادگیری مهارت نه گفتن نبوده و نیستیم. زیرا نمی دانیم که یادگیری این مهارت می تواند چه تاثیر بسیار موثری درون زندگی ما بگذارد. هنر نه گفتن درون شکست ها و موفقیت های ما نقش بسیار پررنگی دارد.
در طول زندگی ممکن است که با درخواست هایی روبه‌رو شویم. درخواست هایی که در برخی موارد فرصتی را برای ما به وجود می‌آورند. و درخواست هایی که فرصتی را از ما می‌گیرند و مانع پیشرفت ما می شوند.
بنابر این باید بتوانیم با بررسی و هوشیاری، این نوع درخواست ها را از یکدیگر تشخیص بدهیم و به موقع و در جای مناسب از مهارت گفتن کلمه نه استفاده کنیم. از این رو در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع مهم بپردازیم. پس لطفاً مثل همیشه ما را همراهی کنید.
مهارت نه گفتن چیست؟
سخن خود را با یک مثال آغاز می کنیم. اگر کسی از شما درخواستی داشته باشد ولی خواسته او با برنامه و شرایط شما سازگار نباشد، به او چه پاسخی می دهید؟. اگر در این موقع با بررسی شرایط خود به او جواب نه بدهید شما با مهارت نه‌گویی آشنا هستید.
همچنین می دانید، در چه زمانی از این مهارت استفاده کنید که به برنامه و هدف های شما آسیبی وارد نشود. اما بعضی از افراد برای گفتن کلمه نه به افراد دیگر مشکل دارند. و نمی توانند این کار را بدون احساس گناه انجام بدهند.
از این رو برای این که از این احساس دوری کنند، در مقابل درخواست های دیگران هرچند که این در خواست ها برای آن ها مشکل ایجاد کند و باعث دردسر آن ها شود، از کلمه نه استفاده نمی کنند.
البته باید بگوییم که انجام این کار همانند کارهای دیگر بهایی دارد که هر شخص باید آن را بپذیرد. بهای استفاده نکردن از کلمه نه در زمان خودش هم، عقب ماندن از برنامه های شخصی است.
افرادی که از مهارت نه گفتن استفاده نمی کنند و در مقابل خواسته های نابه‌جای دیگران تسلیم می شوند، باید بهای سنگینی را بپردازند. عقب ماندگی از برنامه روزانه و ایجاد مشکلات جدی در انجام کارها و مدیریت زمان از جمله پیامد های این موضوع است.
البته باید بگوییم که گفتن نه به دیگران به معنای بی احترامی به آن ها نیست. بلکه به این معنا است که ما برای حد و حدودها و برنامه های خود ارزش قائل هستیم.
چرا مهارت نه‌گویی را نداریم؟
به نظر شما چرا اغلب ما مهارت نه گفتن را نداریم؟. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که ما درون سیستم هایی رشد کرده‌ایم که خجول و مظلوم بودن را یک ارزش به حساب می آوردند.
در ایران درون خانواده، مدرسه و جامعه از کلماتی مانند: مودب بودن و سر به زیر بودن برای توجیه خجول بودن استفاده می کنند. در واقع می توانیم بگوییم که رشد کردن این نوع سیستم و این توجیح برای خجالتی بودن باعث شده که افراد بسیاری از داشتن مهارت نه‌گویی بی بهره باشند.
پیشنهاد دکتر قیومی مطالعه بیشتر: ویژگی های افراد موفق چیست؟
تقویت مهارت نه گفتن
به نظر شما چگونه می توانیم مهارت نه‌گویی را درون خودمان تقویت کنیم؟. در این قسمت از مقاله قصد داریم روش هایی را بیان کنیم که به شما در کسب این مهارت کمک بسیاری می کنند.
۱.خروج از قالب های فرهنگی و اجتماعی
اولین قدم در تقویت این مهارت درون خود، بازنگری به قواعد فرهنگی و اجتماعی حاکم بر جامعه است. کلیشه هایی که درون جامعه هستند، مانند: تعارف ها را مورد باز بینی قرار بدهید. تعارف کردن و کمک به دیگران به معنای نادیده گرفتن خود و اولویت هایمان است.
از این رو بهتر است به جای این که به این نوع کلیشه ها شاخ و برگ بدهیم آن ها را کنار بگذاریم. در مقابل خودمان، خواسته ها و هدف هایی را که داریم در اولویت قرار بدهیم.
۲. شناخت خود
خودشناسی از جمله کارهای مهمی است که هر شخص در طول زندگی خود باید آن را انجام بدهد. زیرا شفا و درمان همیشه در گرو شناختن خود است. ما باید به خوبی خود را بشناسیم تا بتوانیم دلیل رفتارهایی را که انجام می دهیم را بدانیم.
ما با شناختن خود می توانیم به این سوال پاسخ بدهیم که چرا نمی توانیم در مقابل خواسته های دیگران از مهارت نه گفتن استفاده کنیم. پاسخ به این پرسش می تواند به ما در حل این مسئله و تقویت مهارت نه‌گویی کمک بسیاری کند.
۳. دوری از راضی نگه‌داشتن همه
گاهی اوقات ما برای این که توسط دیگران مورد قضاوت قرار نگیریم، در مقابل خواسته های آن ها از کلمه نه استفاده نمی کنیم. اما باید بگوییم شخصی که نقش اول را درون زندگی ما دارد خودمان هستیم.
در واقع این نظرها و تصمیم های خود ما است که زندگی ما را می سازد و نه دیگران. در طرف مقابل راضی نگه‌داشتن انسان های اطراف ما یک کار نشدنی است. از این رو به جای این که وقت خود را بر روی این موضوع قرار بدهیم بهتر است که حد و مرز هایی برای زندگی خودمان مشخص کنیم و اجازه دخالت به دیگران درون زندگی خود ندهیم.
۴. نه گفتن حق طبیعی
باید این موضوع را همیشه به خاطر داشته باشید که نه گفتن حق طبیعی شما است. در برخی موارد ما می ترسیم که با دادن پاسخ نه به خواسته های دیگران آن ها را ناراحت کنیم. ولی باید بگوییم که نه گفتن یک حق طبیعی است که ما داریم.
ما صرفا درخواست دیگران را به خاطر مطابقت نداشتن با برنامه و یا شرایط زندگی‌مان رد می کنیم. این به معنای بی احترامی و یا بی توجهی به آن ها نیست.
۵.کمک گرفتن از روانشناسان
کسب مهارت نه گفتن همانند دیگر مهارت ها نیاز به آموزش دارد. برای این که بتوانیم این مهارت را درون خود پرورش بدهیم و از آن به درستی استفاده کنیم باید با تمام ابعاد مختلف آن آشنا باشیم. از این رو روانشناسان یکی از مهم‌ترین افرادی هستند که می توانند در این زمینه به ما کمک بسیاری کنند.
مهارت گفتن نه در نوجوانان
باید به این نکته مهم اشاره کنیم که نداشتن مهارت نه گفتن درون نوجوانان می‌تواند آسیب های بیشتری را نسبت به سنین دیگر به همراه خود داشته باشد. زیرا نوجوانی، سن شروع هویت شناختی ما است. و اگر ما نتوانیم درون این سن هنر نه گفتن را بیاموزیم باعث تثبیت این الگوی اشتباه درون زندگی خودمان می شویم.
همچنین نوجوانان بسیار بیشتر از بزرگسالان در معرض خطرهای اجتماعی قرار دارند. از این رو می توان گفت نداشتن این نوع مهارت درون نوجوانان و دانش آموزان یک تهدید جدی تلقی می شود.
تحقیقات صورت گرفته نشان دهنده این موضوع است که یادگیری مهارت نه‌گویی در نوجوانان از ابتلای آن ها به اعتیاد و بزهکاری های اجتماعی نیز کاسته است. زیرا در برخی موارد نوجوانان به دلیل نداشتن قدرت نه گفتن در مقابل برخی از مسائلی که برخلاف میل‌شان بوده است دچار خطرات جبران ناپذیری شده‌اند.
بنابر این باید بگوییم که آموزش مهارت نه‌گویی در نوجوانان می تواند از سلامت جسم، روح آن ها در مقابل خطرات ممکن محافظت کند. پس این نکته مهم را حتما به خاطر داشته‌باشید.
مهارت نه گفتن حاصل چه نوع باورهایی است؟
در این قسمت قصد داریم باورهایی را برای شما عزیزان بیان کنیم که به شما در پروش این مهارت درون خود کمک بسیاری می کند. برخی از این باورها شامل موارد زیر می شود.
- با گفتن کلمه نه به دیگران در واقع شما پیشنهاد آن ها را نمی پذیرید و این به معنای رد کردن خود شخص نیست.
- به خاطر داشته باشید که در هر زمان که در حال گفتن کلمه بله هستید باید در جای دیگر از کلمه نه استفاده کنید. به طور مثال زمانی که به خواسته های دیگران بله می گویید، باید به خواسته ها و برنامه های خود نه بگویید.
- شما حق دارید که نظرات و پیشنهادات خود را به اشتراک بگذارید و از آن ها صحبت کنید. حتی اگر این نظرات و پیشنهادات بر خلاف نظر دیگران باشد.
- در اکثر موارد طرف مقابل دلیل نه گفتن ما را متوجه خواهد شد و یا از نه گفتن ما بد برداشت نخواهد کرد. اما در صورت لزوم شما می توانید دلیل خود را از نپذیرفتن خواسته شخص بیان کنید.
- همچنین این نکته را نیز به خاطر داشته باشید، همان گونه که دیگران می توانند از ما خواسته‌ای داشته باشند ما نیز می توانیم درخواست های آن ها را نپذیریم.
سخن پایانی
داشتن مهارت نه گفتن و استفاده به جا از این مهارت می تواند از بروز بسیاری از مشکلات برای شخص جلوگیری کند. درون این مقاله ابتدا به معرفی این مهارت پرداختیم. سپس روش هایی که به شما در تقویت این مهارت کمک می کند را بیان کردیم.
همچنین ضرورت تقویت مهارت نه‌گویی را در نوجوانی عنوان کردیم. گفتیم که نوجوانی در واقع فصل نهادینه کردن خصلت ها درون زندگی یک شخص است. از این رو آموزش این مهارت در این فصل علاوه بر حفظ نوجوان از خطرات احتمالی می تواند از او در بزرگ‌سالی نیز محافظت کند.
و در پایان باورهایی را عنوان کردیم که به شما کمک می کند تا بهتر بتوانید مهارت نه گفتن را درک کنید و از بیان آن در مقابل خواسته های دیگران احساس گناه و یا شرمساری نکنید.
