خودآگاهی چیست؟ راه های افزایش خودآگاهی
خودآگاهی یعنی هوشیاری، از خود آگاهی و شناخت کافی داشتن. یعنی این که خودمان را با جزئیات بیشتر بشناسیم و نسبت به افکار، خلقیات و رفتار خود آگاهی و شناخت داشته باشیم.
اما چگونه می توانیم به این سطح از شناخت نسبت به خود دست پیدا کنیم؟ اصلا شناخت خود چه سودی می تواند برای ما داشته باشد؟ این ها مواردی هستند که در ادامه قصد داریم به آن ها پاسخ دهیم.
از این رو برای آشنایی بیشتر با این واژه و پاسخ به سوالات ایجاد شده درون ذهن خود مثل همیشه ما را همراهی کنید.
خودآگاهی چیست؟
خودشناسی و خودآگاهی مهارتی است که به ما کمک می کند تا شناخت دقیق و درستی از خودمان داشته باشیم. همچنین به ما این امکان را می دهد تا به تصویر واضح و درستی از خودمان دست پیدا کنیم.
خودشناسی به کمک ما میآید تا بتوانیم، نیازها، خواسته ها، احساسات، اهداف، نقاط قوت، ارزش ها، نقاط ضعف و هویت خود را به خوبی درک کنیم.
هرچه بهتر و بیشتر بتوانیم خود را بشناسیم بهتر می توانیم آن چه را که هستیم درک نموده و بپذیریم. یا برای بهتر کردن خودمان شروع به ایجاد تغییرات درون خود کنیم.
برخی از افراد تصور می کنند که خود را به خوبی میشناسند اما زمانی که قدم در راه خودشناسی می گذارند، متوجه می شوند که شناخت دقیقی از خود ندارند. جالب این است که هرچه درون این مسیر به جلو حرکت می کنند بیشتر پی به عدم شناخت خود می برند.
خودآگاهی مقولهای نیست که بتوان در طی یک یا دو ماه یا یک یا دو سال به آن دست پیدا کرد. این پروسهای است که تا پایان عمر ادامه خواهد داشت و هر روز بیشتر از روز قبل می شود. دلیل آن هم پیچیدگی و عظمت شخصیت انسان است.
معرفی انواع خودشناسی
خودشناسی داری انواع مختلفی است. که شامل موارد زیر می شود.
۱.خود فیزیکی
خود فیزیکی به تصویری گفته می شود که شما از ظاهر فیزیکی خود دارید.
۲.خود اجتماعی
به تصویری که شما از جایگاهتان درون اجتماع دارید را خود اجتماعی می گویند.
۳. خود جنسی
به تصورات و برداشتی که هر شخص از تمایلات و نیازهای جنسی خود دارد گفته می شود.
۴. خود معنوی
خود معنوی یعنی تصور شما از اعتقاداتی که به زندگی و باورهای مذهبی شما معنا می بخشد.
۵. خود آرمانی
خود آرمانی یعنی هرچیزی که دوست دارید درون زندگی باشید و یا احساس می کنید که باید به آن برسید.
۶. خود تاریک
خود تاریک به بخشی از وجود و جنبه شما گفته می شود که دربرگیرنده اسرار شما است.
۷. خود واقعی
خود واقعی چیزی است که اکنون هستید. و شامل تمام نقاط قوت و ضعف شما می شود.
چگونه به خودآگاهی دست پیدا کنیم؟
برای این که بتوانیم به شناخت دقیق و درستی از خود برسیم لازم است که با اجزای خودشناسی آشنا باشیم. این جزا شامل موارد زیر می شود.
۱.شناخت ویژگی های شخصی
شخصیت هر فرد تشکیل شده از افکار، احساسات، هیجان ها، واکنش ها و رفتارهایی است که در طول دوره رشد او شکل میگیرند و تا پایان عمر تقریبا دارای الگو ثابتی هستند.
به طور مثال: این که هنگام عصبانیت چه رفتاری را از خودتان بروز می دهید. و یا این که نوع رفتاری که با یک فرد در ملاقات اول از خودتان نشان می دهید نمونهای از ویژگی های شخصیتی شما است. که در رسیدن به خودآگاهی به شما کمک می کند.
۲.شناسایی نقاط قوت
درون وجود هر شخصی یک سری نقاط قوت و ویژگی های مثبت قرار دارد که از آن ها به خوبی آگاه است. اما برخی نقاط قوت دیگری نیز درون ما هستند که ما آن ها را نمی شناسیم که با افزایش آگاهی و دانش خود و همچنین کمک گرفتن از دیگران می توانیم به آن ها پی ببریم.
۳.شناسایی نقاط ضعف
همه افراد علاوه بر نقاط قوت دارای نقاط ضعف نیز درون خود هستند. این که امر طبیعی است. زیرا توانایی انسان محدود است. از این رو همه افراد درون برخی مسائل قوی و درون برخی مسائل دیگر ضعیف عمل می کنند.
باید بگوییم که شناخت نقاط قوت بسیار راحتتر از نقاط ضعف است. چون اعتراف به نقاط ضعف کار سختی است. از این رو برای یافتن نقاط ضعف درون خود باید دانش خود را در زمینه اعتماد به نفس، عزت نفس، واقع بینی افزایش بدهید. تا درنهایت به یک خودآگاهی کامل برسیم.
۴. شناخت توانایی ها
همه ما دارای استعداد های بالقوه و توانایی ها و استعداد هایی هستیم که به وسیله آن ها به موفقیت هایی که داریم، دست پیدا کردهایم. توانایی هایی همچون: روابط اجتماعی خوب، فداکاری، مهربانی، گذشت و… که باعث پیشرفت ما می شوند.
۵.شناخت نیازها و خواسته ها
نیازهای انسان جز آن دسته از الزاماتی به شمار میآیند که برای بقا انسان ها ضروری هستند. اما باید بگوییم که خواسته ها چیزی فراتر از نیازها بوده و به نیازها وابستگی دارند. در واقع خواسته ها دلیل برطرف کردن نیازها هستند. که در نهایت سبب خودآگاهی نیز می شوند.
همه ما باید نیازها و خواسته های خود را بشناسیم تا بتوانیم در جهت برطرف کردن این نیازها و خواسته ها گام برداریم.
۶. شناخت باورها
باورها و نگرش ها مواردی هستند که ما آن ها را درست و صحیح میدانیم. در مورد مسائل و موضوعات مختلفی که درون زندگی ما وجود دارد نگرش ها و باورهای متفاوتی داریم.
عملکردی که ما درون زندگی وابسته به باورهایی است که داریم. این باورها به دو دسته تقسیم بندی می شوند.
- باورهای منطقی
- باورهای غیر منطقی
هرچه ما بتوانیم باورهای خود را بهتر بشناسیم بهتر می توانیم باورهای منطقی و غیر منطقی خود را از هم تفکیک نماییم. و باورهای منطقی و درست را جایگزین باورهای غیر منطقی کنیم.
مطالعه بیشتر: ویژگی های افراد موفق چیست؟
راهکارهای افزایش خودآگاهی
پس از آشنایی با اجزای خودشناسی لازم است چند راهکار ساده برای افزایش خودشناسی را بیان کنیم.
۱.تمرین ذهن آگاهی و مراقبه
ذهن آگاهی به معنای در لحظه زندگی کردن است. توجه کردن به اطرافیان خود به جای غرق شدن در گذشته و یا آیندهای نامعلوم و رویا پردازی کردن.
مراقبه نیز به معنای توجه و متمرکز شدن بر روی یک مسئله است. این دو مورد می تواند به افراد کمک کنند تا بتوانند از وضعیت درونی خود آگاه شوند. همچنین در شناسایی افکار و احساسات نیز به افراد کمک می کنند.
۲.یوگا
شاید فکر کنید که یوگا یک ورزش جسمی است. اما این ورزش به همین اندازه یک تمرین مفید ذهنی نیز به حساب میآید. در زمانی که بدن در حال انعطاف، کشش و خم شدن است. ذهن نیز در حال یادگیری نظم به همراه انضباط و خودآگاهی است.
شما با انجام این ورزش از بدن خود و ذهن و افکارهایی ظاهر می شوند بیشتر آگاهی پیدا می کنید. حتی شما می توانید این ورزش را با ذهن آگاهی ترکیب نموده و از آن برای افزایش خودشناسی استفاده کنید.
۳.تامل کردن
تامل کردن می تواند به شکل های مختلفی انجام شود. اما نکته مهمی که در تامل کردن باید به آن توجه کرد این موضوع است، شما باید عواطف و احساسات خود را تحت نظر قرار بدهید و آن ها را بررسی کنید.
این موضوع به شما کمک می کند تا متوجه شوید در کجاها توانستهاید به استاندارد های خود در راه خودآگاهی دست پیدا کنید و در کجا شکست خوردهاید. همچنین در مورد استانداردهای خودتان نیز تامل کنید تا متوجه شوید که آیا آن ها استانداردهای خوبی هستند؟.
۴. ثبت وقایع
ثبت وقایع روزانه این امکان را به شما می دهد تا بتوانید به راحتی عواطف، افکار و احساسات خود را شناسایی کنید. همچنین به شما این امکان را می دهد تا چیزهایی که دوست دارید را و یا برایتان اهمیت دارد را به خوبی بشناسید.
۵. بپرسید
این که خودمان را از درون بشناسیم بسیار لذت بخش است. اما نظر و بازخورد دیگران نسبت به ما نیز بسیار مهم است. از دوستان و یا از نزدیکان خود بخواهید نظری که در مورد شما دارند را بیان کنند.
نظر آن ها را جویا شوید و بدانید کدام نظر آن ها درمورد شما صدق می کند و کدام نظر شما را شگفت زده می کند.
مزایای خودآگاهی
خودشناسی مزایای بسیاری دارد از جمله این مزایا عبارت هستند از:
- افزایش توانایی برای مدیریت احساسات و هیجانات
- به شما این توانایی را می دهد تا هیجانات خود را درون لحظه شناسایی کنید.
- خودشناسی به شما کمک می کند تا نقاط قوت و نقاط ضعف خود را به خوبی بشناسید.
- شناخت سبک های ارتباطی که دارید. شناخت سبک های ارتباطی به شما کمک می کند تا اطلاعات مفید و موثری از روابطی که دارید داشته باشید.
- سبب افزایش اعتماد به نفس شما می شود.
- سبب افزایش قاطعیت شما می شود.
- به شما کمک می کند تا بتوانید خشم خودتان را به خوبی کنترل کنید.
- به شما کمک می کند تا عواملی که باعث استرس درون شما می شود را به خوبی شناسایی و آن ها را کنترل کنید.
سخن پایانی
رسیدن به خودآگاهی کار سخت و دشواری است. اما نباید دست از تلاش بردارید زیرا رسیدن به موفقیت بسیار شیرین و لذت بخش است. درست است که نمی شود تمام مشکلات زندگی را حل کرد. اما با انجام این تمرین های سادهای که درون این مقاله برای شما بیان کردیم می توانید به راحتی به یک خودشناسی مناسب دست پیدا کنید.
